„Diamentowa rzeka” - Bolesław Żabko – Potopowicz

Wincenty Walczak zamieszkały w Londrinie w Brazylii ma żywot dość prosty i przyjemny. Niestety warunki się zmieniają i o pieniądze coraz trudniej. Każdemu w rodzinie: jego dzieciom i wnukom, marzy się lepszy dom, piękny ogródek, nowoczesny samochód. Druga Wojna minęła, więc i lepsze czasy powinny nadejść. Niestety jedynym sposobem na wzbogacenie się jest garimpowanie. Zaszyć się w nieznanej jeszcze nikomu rzeczce, wziąć do ręki sito i przeczesywać kamieniste dno. A nuż trafi się któryś z kamieni szlachetnych?

Wydawnictwo: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza

Rok wydania: 1977

Ilość stron: 212

Władek Walczak wraz ze swoim przyjacielem Stachem Strumińskim decydują się na los garimpejera. Niedawno w pobliskiej okolicy, odnaleziono nowy, nikomu nieznany strumień, posiadające bardzo bogate w kamienie szlachetne dno. Pierwsi wzbogacili się i szybko uciekli. Póki co niewielu wie o tym miejscu, więc i Władek ze Stachem postanawiają poszukać tam szczęścia. Okazuje się, że pieniądze, które państwo Walczakowie mieli otrzymać po sprzedaży działki, wcale tak szybko do nich nie dotrą. Czas mija, a budowa szosy przy Sao Paulo nadal niezaakceptowana. Nie mając środków na zakup innej, lecz wymarzonej ziemi, decydują się zaryzykować i wziąć udział w niebezpiecznej grze.

Garimpejer to osoba, która zajmuje się wydobywaniem kamieni szlachetnych z dna rzeki, bądź strumyków. Okazuje się, że może to być całkiem dochodowe zajęcie, gdyby nie fakt, że aby odszukać ten jeden jedyny czarny i niepowtarzalnie cenny klejnocik – trzeba mieć bardzo, baaardzo duże szczęście. Wielu nie zawraca sobie głowy „zwykłymi” kamyczkami. Wyrzuca na brzeg i szuka dalej. Są jednak i tacy, co zbiorą ich kilogramy i również w jakiś sposób się wzbogacą. Tylko, że tu nie chodzi o drobne, a o wielkie sumy, które zwykłe diamenciki nie dadzą.

Powieść, chociaż krótka, jest naprawdę warta uwagi. Mamy tu do czynienia z intrygą ukartowaną przez negatywne postacie, dla których złoto jest wszystkim. Jeśli upicie i oszukanie nie podziała, są w stanie nawet zabić człowieka, byle otrzymać to, czego pragną. W tak cienkiej książce zapoznajemy się również z dziką przyrodą Brazylii. Dowiadujemy się czym są kabokle, skąd wzięła się nazwa Londriny, jakie zwierzęta możemy spotkać w tym ciepłym kraju oraz sposoby garimpejerów na piranie. Nie zabraknie też kilku gorzki słów o biedzie oraz złym traktowaniu dzieci. Ponadto w książce jest bardzo widoczny polski pierwiastek. Emigranci pomimo wyjazdu z ojczyzny nauczali swoje dzieci języka i historii ukochanego kraju.

Kilka cytatów:

Narzekająco:

„- Znów mi się garnek przypalił – rzuciła gniewnym tonem – a na kupno nowych pieniędzy brak, boście cały grosz w Mato Grosso utopili!

- Wiesz dobrze, jak było! - zdenerwował się dziadek. - Sama tego chciałaś.

- Chciałam mieć piękny dom i duży ogród! - zawołała Hanka. - A co do interesów, to się na nich nie znam! Zawsze słyszałam, że najwięcej rozum w siwych głowach.

Dziadek westchnął głęboko i szykował się do wysłuchania długiej litanii żalów synowej (…).”

Dobrodusznie:

„- Czy zjadłeś w szkole całe śniadanie? - spytała mierząc go badawczym wzrokiem.

- Śniadanie?...hmmm... - zmieszał się Michaś – prawie, że zjadłem.

- To znaczy, żeś nie zjadł! - rozgniewała się Hanka. - Coś z nim zrobił?

- Trochę zjadłem...naprawdę zjadłem – zapewniał matkę Michaś – a trochę...poczęstowałem.

- Kogoś częstował? - nie ustępowała matka.

- Bardzo ładne ptaszki...a potem małpkę – przyznał się Michaś. (…) - One były głodne....”

Strachliwie:

„ - Dziadiu...przypomniało mi się coś. Przecie mojego stryjecznego, Adama Wójcika, na garimpie postrzelili i dotąd kuleje.

- Eeee...- starał się ją uspokoić dziadek. - Adam to bardzo niespokojny duch, garimpował gdzieś daleko w stanie Mato Grosso. (…)

Nie bardzo wierząc zapewnieniom dziadka, Hanka nagle zmarkotniała, postała chwilę na werandzie, machnęła gestem rezygnacji ręką i poszła do kuchni.”

Informacyjnie:

„ Michaś stał dłuższy czas wpatrzony w urzekający barwny taniec kolibrów, a Inri tłumaczył mu, że jest tu dużo odmian tych ptaszków. Największe są niebieskie, a najciemniejsze – zielone, ich długość nie przekracza pięciu centymetrów. Kolibry wiszą nieruchomo w powietrzu, bo tylko w ten sposób mogą wypijać swymi długimi dzióbkami nektar z kwiatów.”

Dwujęzycznie:

„ Dziadek i Michaś spojrzeli na siebie ogromnym zdziwieniem.

- To...to pan mówi po polsku? - spytał Michaś

- Ja mówić, synku, ja mówić – odpowiedział łamaną polszczyzną Murzyn – kiedyś ja dobrze mówić, bo się na polskiej kolonii urodzić i wychowywać. Teraz ja już zapomnieć polska mowa. Eu falei bem, ahora esqueci tudo! - dodał po portugalsku.”

Cytaty i zdjęcia pochodzą z: B.Żabko-Potopowicz, Diamentowa rzeka, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1977 r.

Podsumowując: Jeśli nigdy nie słyszałeś o gorączce jaka opanowała mieszkańców Brazylii to jest to idealna pozycja dla Ciebie. Dodatkowo wzbogacona o niewielkie opisy przyrody, które nie jednego zachwycą. Chociaż krótka, to wystarczająca, by zrozumieć świat garimpejerów.