Cena honoru – Maciej Para

„Niech Twoja broda rośnie aż do ziemi, 

a twój honor zawsze lśni tak jasno jak twój topór.”

Krasnoludy, kimże są te włochate niziołki? Ich duma przekracza wysokość najwyższych gór. Ich honor ceniony jest najbardziej ze wszystkich rozumnych ras. Ich waleczność oraz siła znana jest w wielu krainach. Ich oręż lśni bardziej niż niejedna korona ludzkich władców. Jednakże jacy są poza granicami toczonych wojen? Jakimi są ojcami i matkami, synami i córkami, mężami i żonami... przyjaciółmi? 

Maciej Para odpowiada na te pytania w swojej debiutanckiej książki Cena honoru. Ponad trzysta stron zapełnionych życiowymi przygodami krasnoludów z Niezłomnego Królestwa. Kazar Rhunkor to miejsce gdzie duma i honor są wartościami najważniejszymi dla klanu. Klan jest jak pień drzewa, łącząc jednostki w nierozerwalną grupę. Dla krasnoluda jest jak jedna, wielka rodzina, za którą odda swoje życie. Z tego powodu klany stanowią wyjątkowe tło społeczne. Każdy obywatel ma poczucie przynależności dające mu siłę i energię do pracy. Wspólnie walczą o bezpieczeństwo najbliższych, wspierają się w trudnych momentach oraz chronią przed popełnieniem życiowych błędów. Więź jaka łączy członków klanu jest nierozerwalna, trzyma aż do śmierci. 

Lub hańby. 

Proces społeczny, jaki zachodzi w momencie zhańbienia, jest nadzwyczajnie interesujący. Przypomina nieco średniowieczne procedury, gdzie to osoba zdradzająca naród, zsyłała na siebie śmierć, natomiast na rodzinę wieczne skreślenie z kart historii. Ich czyny, nawet jeśli honorowe i zacne, zostają wymazane. Wyklucza się z życia społecznego rodzinę; nie tylko tę najbliższą, ale również wnuki i dzieci prawnuków. W takim porównaniu banicja wydaje się najmniej surową karą. 

Czułam się jakbym uczestniczyła w pełnometrażowej sesji rpg. Krasnoludy z krwi i kości, tak pokrótce opisałabym kreację postaci. Prawdziwi bohaterzy książkowi cechujący się różnorodnymi osobowościami, umiejętnościami, wiedzą oraz przeżyciami. Przechodzący przez procesy zmian wynikające z sytuacji życiowych. Ta mieszanka psychologiczna stanowi jeden z najważniejszych atutów zbioru opowiadań.

Język jakim posługuje się autor również należy do wyjątkowych. W przedmowie przyznaje, iż lubi bawić się słowem, a Tolkien stał się początkiem jego wielkiej przygody. Po ukończeniu Ceny honoru, mogę z ręką na sercu przyznać, że zabawa słowem Macieja Pary jest jedną z najlepszych, z dotychczas, zabaw. Język podkreśla powagę sytuacji, wprowadza humorystyczne aspekty oraz opisuje sytuacje w sposób zwięzły, zrozumiały, a jednocześnie niesamowicie eteryczny. Wydaje się to niemożliwe, w końcu mamy do czynienia z krasnoludami!? A i owszem, jest tu nieco racji, lecz nawet wulgaryzmy oraz obelgi są dostosowane do kultury tej rasy: wsadź sobie w dupę, włochacze, pieprzone bestie. Choć niektórych mogą gorszyć, miałam wrażenie, iż idealnie pasują do tych walecznych istot. Istot które poza ciężką pracą oraz wieloletnimi ćwiczeniami, potrafią miłować i szanować przez setki lat. 

„Honor czyni nas krasnoludami. 

A honorem jest czynić zawsze to, co słuszne.” 

Kultura to sekret społeczeństwa. Więzi tworzą się poprzez przeżywanie wspólnie chwil oraz wyznawanie podobnych zasad. Honor nakazuje krasnoludom działać według podstawowej zasady, która polega na wspieraniu swoimi czynami wspólnego dobra klanu. Kręgosłup moralny jest tak naprężony, iż niejedno zdziwiłoby ile są w stanie poświeci dla zachowania dobrego imienia. Chwała. Godność. Bogactwo. Siła. Wszystko dla lojalności i realizacji obowiązku. Brzmi nieprawdopodobnie? Dodaj do tego subtelne wprowadzenie do świata polityki, aby otrzymać dawkę oryginalnego życia w Niezłomnym Królestwie. Czujesz się zachęcony? 

Jak sam autor wspomina, poznajemy zaledwie namiastkę postaci narodzonych w jego głowie. Choć uważna lektura pozwoliła na wyselekcjonowanie kilku pierwszoplanowych bohaterów, często czułam pewnego rodzaju zagubienie. Dlatego tak bardzo ceniłam w Silmalironie dodatki pomagające rozeznać się w gąszczu wydarzeń. W Cenie honoru zabrakło mi osi czasu oraz spisu bohaterów. W Wojnie Lotosowej wybrnięto z tego w prosty sposób. Na początku przedstawiono najważniejsze postacie oraz ich role odegrane w poprzednim tomie. 

Co z graficzną stroną medalu? Cóż, wykonanie książki jest nieziemskie! Każdy cal dopracowano perfekcyjnie. Ilustracje wykonała Zyta „Morgoth” Resakowska. Jej prace przybliżyły opisy krasnoludów. Wygląd był nieco inny w moich wyobrażeniach. Rasa tych dumnych i honorowych istot znana jest mi raczej z Władcy Pierścieni lub Guild Wars. Morgoth przedstawiła bohaterów książki wyjątkowo dokładnie. Znając ich opis mogłam lepiej przyjrzeć się sylwetkom i znakom specjalnym. Nauczyłam się rozpoznawać kobiety od mężczyzn oraz spojrzeć z bliska na ich fryzury i błyskotki. Mapa świata jest najbardziej docenionym przeze mnie dodatkiem. Bez niej już dawno pogubiłabym się w podróżach bohaterów. Książka fantasy posiadająca swoją mapę staje się jeszcze bardziej wyjątkowa! Za skład, inicjały i opracowanie okładki jest odpowiedzialna Kamila Dankowska, która wykonała piękne zdobienia. Te widoczne na początku każdego rozdziału, stanowią prawdziwą przyjemność dla oka! 

Podsumowując: Wkład włożony w wykonanie tejże książki jest niewyobrażalnie wielki. Na pierwszy rzut oka widać ile energii, pracy oraz miłości włożono by uzyskać tak fantastyczny efekt. Fabularnie opowiadania skrywają w sobie wiele tajemnic. Odkrywa przed nami część historii życia bohaterów, pozwalając wciągnąć się w niesamowitą przygodę. Życie krasnoludów nabrało dla mnie nowego wymiaru. Czekam na dzień, w którym świat pozna następne historie z ich życia! Cena honoru jako debiut brzmi dumnie! 

Cytat pochodzi z: M. Para, Cena honoru, 2019, s. 10, 339



Tytuł: Cena honoru
Autor: Maciej Para
Ilustracje: Zyta „Morgoth” Resakowska
Inicjały/ozdoby: Kamila Dankowska
Rok wydania: 2019
Fanpage!