niedziela, 27 lutego 2022

Sapiens. Filary cywilizacji – opowieść graficzna – Yuval N. Harari, David Vandermeilen, Daniel Casanave




Ludzie wymyślają rzeczy, których tak naprawdę nie potrzebują, 
po czym te luksusy, szybko stają się koniecznością.


Historia jest nudna! Tak odpowiada większość uczniów szkół. Jako dorośli wymazują te lekcje z pamięci w sposób doskonały. Analizowanie map, wkuwanie na pamięć tysięcy imion, nieznanych miejsc i tych przeklętych dat. Prawdopodobnie nie będę jedyna, która przyzna się, że wiele z nich wyparowało z mojej pamięci i nawet nie odczuwam ich braku. Jak przekazać swoją pasję młodemu pokoleniu? Harari przekuł swój sukces na jeszcze większy - jego powieść graficzna przypomni wielu Czytelnikom o uczuciu, gdy wraca się do odkrywania dawnych dziejów!

Początki cywilizacji. Z czym się Wam kojarzy? Dla mnie to wielogodzinne przesiadywanie latem przed ekranem telewizora przy jednoczesnym układaniu puzzli. Włączałam jeden z naukowych kanałów i wsłuchiwałam się o historii znanych miast oraz władców Egiptu. Zatapiałam się w świecie faraonów lub wykopalisk udowadniających i obalających tezy naukowców. Nigdy nie pomyślałabym, że wrócę myślami do tych chwil czytając powieść graficzną. Bo choć Egipt ma bogatą i bardzo ciekawą historię, okazuje się jak zbyt wiele przykłada się mu uwagi. Początki cywilizacji rozpoczęły się o wiele, wiele wcześniej.

Kontynuację przygody rozpoczynamy od krótkiej historyjki o tym, jak „zasiali sapiensi pszenice”. Poznajemy źródło, u którego leży konstrukt powstawania w następstwach społeczeństw liczących sobie tysiące osób. Jak z człowieka zbieracza, zamieniliśmy się w człowieka statecznego? Czy mogliśmy uniknąć tego kroku rozwojowego? Dlaczego jakaś „pszenica” jest winna zakładaniu, lecz również zagładzie wielkich cywilizacji? Na te absurdalnie brzmiące pytania uzyska się odpowiedzi podczas całej lektury, zbierając szereg informacji, które pod sam koniec zostaną przeistoczone w tezę. Czytając stajesz się częścią naukowego wybiegu doprowadzającego Cię do tego co najistotniejsze: wiedzy o początkach cywilizacji.

Teraz nieco przykładów, które zachwyciły moje szare komórki najbardziej. Tematyka poruszana w książce nie dotyczy wyłącznie tego jak powstawały słynne cywilizacje, lecz również ich problemy. Problemy wynikające z powstawania i/lub łączenia się kultur, myśli, idei, religii, ras, seksualności. Konflikty znane nam teraz pod nazwą „tolerancji” mają swoje korzenie daleko w przeszłości. Harari podjął się wytłumaczenia skąd się wzięły i dlaczego to my ludzie, sami jesteśmy sobie winni za wszelkie wyrządzone szkody.






Innym równie istotnym tematem jest pułapka luksusu oraz wygodnictwo. Od zarania dziejów powstawanie wszelkich udogodnień, narzędzi oraz idei miało na celu zmniejszenia wysiłków no minimum i maksymalizowanie czerpania przyjemności z życia. Aktualnie w XXI wieku człowiek wpadł w błędne koło konsumpcjonizm. Popada w długi, ocenia innych, chce coraz więcej i więcej choć w rzeczywistości… tego nie potrzebuje. Zbieractwo wgrane w nasze DNA zmieniło wyłącznie swój zasięg oraz postać. Zamiast codziennych spacerów po jeżyny i grzyby zaczęliśmy zbierać przedmioty. Tak powstała kolejna pułapka: luksus.

Najbardziej zaintrygował mnie temat kobiecości i męskości. Harari starał się wytłumaczyć skąd powstały niesprawiedliwe różnice między płciami. Dlaczego kobiety traktowane są z wielu punktów gorzej? Jak narodził się seksizm? Czemu mężczyźni wykorzystali swoją siłę fizyczną, aby uzyskać większe korzyści? Choć brzmi to jak atak – to nim nie jest. To pytania, które pozwalają rozpocząć dywagację na temat innych wciąż współcześnie trapiących cywilizację problemów: homofobia, gender czy rasizm. Odpowiedzi choć trudna, warta jest zapoznania i głębokiego przemyślenia.

Na koniec chcę zwrócić uwagę na oprawę graficzną. Jej prostota i kolorystyka pozwalają wczuć się w klimat historii. Dodatkowe kartki poświęcone komiksowi w komiksie lub wybiórcze strony gazet są już częścią tejże powieści graficznej i stają się nieodzownym elementem zrozumienia prezentowanych pojęć. Podział na rozdziały oddzielony jest charakterystycznie. Początek jak i koniec wprowadzania danego tematu jest łatwy do wyczucia. Pozwala to Czytelnikowi na przerwanie lektury w każdej chwili i powrotu bez obawy zapomnienia. Wystarczy szybki powrót na ostatnio przeczytane strony by na nowo wdrożyć się w czytaną tematykę.

Podsumowując: Harari wraz ze swoją ekipą po raz drugi udowadnia, że historia jest fantastyczna! Łączy się z innymi naukami pozwalając stworzyć holistyczny obraz przeszłości. Daje informacje, z których Czytelnik samodzielnie buduje własną opinię. Uczy selekcjonowania, a nie wyłącznie gromadzenia wiedzy. Sapiens. Filary cywilizacji to godny następca poprzedniej powieści graficznej. Jest przykładem jak przekazywać historię ludzkości w sposób przyjemny i całkowicie zrozumiały. Tylko brać, czytać i cieszyć się rozwojem szarych komórek!

Cytat pochodzi z: Harari, Filary cywilizacji, Wydawnictwo Literackie 2021, s. 46



Tytuł oryginału: Sapiens: The Pillars of Civilization
Tłumaczenie: Michał Romanek
Kolorystyka: Claire Champion
Wydawnictwo: Literackie
Rok wydania: 2021

Liczba stron: 252






7 komentarzy:

  1. Dobrze, że historia jest fantastyczna. Zwrócę uwagę na tę lekturę.

    OdpowiedzUsuń
  2. Miałam przyjemność przeczytać i wywarła na mnie bardzo pozytywne wrażenie.

    OdpowiedzUsuń
  3. Paulina Kwiatkowska6 marca 2022 18:14

    Skoro to taka dobra lektura na pewno znajdzie swoich odbiorców.

    OdpowiedzUsuń
  4. Paulina Kwiatkowska24 marca 2022 08:03

    Myślę, że mogłabym się skusić na tę lekturę w przyszłości.

    OdpowiedzUsuń
  5. Po takie opowieści graficzne mogę sięgać wielokrotnie, tematyka bardzo mnie wciągnęła, przyjemne wrażenia czytelnicze wyniosłam. :)

    OdpowiedzUsuń
  6. Bardzo ciekawie wygląda ta książka. Muszę poszukać!

    OdpowiedzUsuń

Witaj przybyszu! Skoro już tutaj dotarłeś będę rada, jeśli pozostawisz po sobie ślad. Dziękuję za przeczytanie kawałka mej książkowej rzeczywistości. Mam nadzieję, że los ponownie kiedyś Cię tu przyśle. Za każdy komentarz serdecznie dziękuję. Na pewno się odwdzięczę!