„Silmarillion” - J.R.R. Tolkien

Ojej. Ta książka to nie lada gratka. Czasami czyta się płynnie, innym razem ma się problemy z połączeniem faktów, a jeszcze innym zastanawiasz się, czy wiesz gdzie jesteś. Taki misz masz! Tylko sobie nie myślcie sobie źle! O nie, nie, nie. Ta książka jest naprawdę warta przeczytania!

Tytuł oryginału: The Illustrated Silmarillion

Tłumaczenie: Maria Skibniewska

Ilustracje: Ted Nasmith

Wydawnictwo: Amber

Rok wydania: 2012

Ilość stron: 380

Pewnego razu Feanor, syn Finwego ze szczepów Noldorów, w jakiś sposób chciał zachować światło z Dwóch Drzew Błogosławionego Królestwa. Utrzymując swój zamiar w sekrecie przez wiele lat, wykorzystując całą swoją wiedzę i umiejętności, tworzył trzy wspaniałe klejnoty. Nazwano je Silmariliami. Podobne z wyglądu do diamentu, lecz twardsze i nie można ich było skazić ani zniszczyć. Od tego momentu każdy ich pożądał, zwłaszcza jeden zwany Melkorem – Władcą Ciemności.

Za górami za lasami żyły sobie elfy – Dzieci Iluvatara. Ainurowie śpiewając pieśni mieli wpływ na to co stworzone zostało na Ardzie - Ziemi, na której mieli zamieszkać Pierworodni. Byli najpiękniejszym i najmądrzejszym ludem, lecz nie jedynym. Przez wiele setek lat Ainurowie milczeli na temat ludzi. Aż pewnego dnia spotkali ich, lecz nie każdy z plemienia pokochał. Niektórzy z nimi rozmawiali, dzielili się wiedzą, przyjmowali w swym królestwie. Inni nie zamierzali się z nimi nawet spotykać, byle jak najdalej od nich. 

Książka ta opowiada raczej o losach elfów niż ludzi. Ci drudzy są tylko epizodem w długim życiu Pierworodnych. Moją ulubioną powieścią jest Beren i Luthien Historia ich miłości jest długa (w książce) i piękna. Otóż pewnego razu śmiertelnik usłyszał śpiew oraz taniec najpiękniejszej (według wielu opinii) kobiety. Gdy się tylko ujrzeli zakochali się w sobie, ot tak od pierwszego wejrzenia. Odtąd ich los był zmącony niepokojem i lękiem. Jak skończyła się ich historia?

Bardzo ciekawym dodatkiem do całej książki jest opis powstania świata. Jak Iluvatar stworzył Ainurów. Jak razem komponowali muzykę, aby w końcu powstała Arda – miejsce dla Dzieci Iluvatara. Następnie mamy do czynienia z długą historią tworzenia na Ziemi – światła, roślinności, zwierząt, wód, gór. Mamy też pierwszą wojnę Ainurów z Melkorem, przezwanym później Morgothem. Innym dodatkiem jest Akallabeth opowiadający o powstaniu Numenoru miejsca, gdzie zamieszkali jedyni ludzie, którzy nie poddali się ciemnym intrygom Melkora.

Język jest bardzo barwny. Czytając ma się wrażenie, że książka ta opowiada o jednej wielkiej legendzie z wieloma mitami naraz. Mało tego początek o stworzeniu świata kojarzy się z religijnymi kontekstami, które akurat można wybaczyć. Wręcz nawet cieszą, bo poznajemy podstawę całego świata z Władcy Pierścieni bądź Hobbita. Na końcu znajduje się słowniczek, który na pewno się przyda przy tak wielu nazwach w języku Ainurów. Moje wydanie posiada jeszcze ilustracje, ale są one mroczne i nie każdemu mogą przypaść do gustu. Za to kreacja bohaterów - tych głównych jak Feanor, Beren, Luthien, Turin, Melkor i innych jest dopracowana w każdym calu i ma się wrażenie, że autor wiedział kogo i z kim połączyć, by na świecie pojawił się nowy, oryginalny bohater.

Kilka cytatów:

Przeciwnie:

„Niektóre z tych własnych myśli wprowadził do swoje muzyki i natychmiast powstały jaskrawe dysonanse, a ci, co śpiewali obok niego, zbici z tropu i zaniepokojeni, zgubili watek melodii, kilku zaś spróbowało dostroić ja do głosu Melkora, zamiast urzeczywistniać pierwotny zamysł. Tak więc dysonanse wprowadzone przez Melkora rozprzestrzeniły się, a melodie przedtem rozbrzmiewające zatonęły w morzu skłóconych dźwięków. Iluvatar słuchał i czekał, aż wreszcie jak gdyby burza rozszalała się nad Jego tronem, czarne fale ścierały się ze sobą w straszliwym gniewie i zdawało się, ze nic nigdy już ich nie uśmierzy.”

Brutalnie:

„Melkor nienawidził morza, ponieważ nie mógł go ujarzmić. Zostało powiedziane, ze w czasach, gdy Valarowie kształtowali Arde, Melkor próbował wciągnąć do swojej służby Ossego, obiecując mu w nagrodę władzę i królestwo Ulma. Dlatego właśnie szalały na morzach burze, które niszczyły lad. Lecz Uinena na prośbę Aulego ułagodziła męża i zaprowadziła go przed oblicze Ulma; Osse uzyskał przebaczenie, wrócił pod zwierzchnictwo Ulma i odtąd dochowywał mu wierności. Przynajmniej w zasadzie, bo nigdy nie wyzbył się całkowicie brutalności i niekiedy samowolnie rozpętuje wściekle burze i żeglarze, mimo ze kochają Ossego, nigdy nie mogą mu ufać.”

Śmiertelnie:

„Z darem wolności łączy się drugi, który polega na tym, ze dzieci człowiecze przez krotki czas jedynie cieszą się życiem na świecie i nie są z nim na stale związane; odchodzą z niego, lecz elfowie nie wiedza dokąd. (…) Lecz synowie człowieczy umierają prawdziwie i opuszczają świat; dlatego wszędzie, gdziekolwiek na nim przebywają, nazywani są Gośćmi albo Przechodniami. Śmierć jest ich przeznaczeniem, darem, którego nawet Valarowie zmęczeni brzemieniem czasu mogą im pozazdrościć.”

Skrycie:

Melkor wszakże mówił i postępował wtedy pięknie, a zarówno Eldarowie, jak Valarowie odnosili wiele pożytku z jego rad, jeśli się o nie zwracali, toteż w jakiś czas później pozwolono mu swobodnie poruszać się po całym kraju i Manwe sądził, że Melkor jest uleczony. Manwe bowiem, żadnym złem nieskalany, nie mógł zrozumieć zła, a przy tym pamiętał, że na początku, w zamyśle Iluvatara, Melkor był mu równy. Nie przeniknął do głębi serca Melkora i nie dostrzegł, że wszelka miłość zniknęła w nim na zawsze. (…) Melkor w skrytości serca najbardziej nienawidził Eldarów, nie tylko dlatego, że byli piękni i weseli, lecz także dlatego, że w nich widział przyczynę wojennej wyprawy Valarów i własnego upadku. Tym gorliwiej udawał miłość do nich, zabiegał o ich przyjaźń, ofiarował pomoc, służąc wiedzą i pracą we wszystkich wielkich przedsięwzięciach.”

(Nie)bezpiecznie:

„ Thingol, wróciwszy do Menegroth, dowiedział się, że na zachodzie armia orków odniosła zwycięstwo i zepchnęła Cirdana aż na sam brzeg morza. Wezwał więc wszystkich swoich poddanych, których jego rozkaz mógł dosięgnąć, aby się schronili pod osłoną lasów Neldoreth i Region, Meliana zaś mocą swoich czarów opasała całą tę krainę niewidzialnym murem cieni i omamień, Obręczą Meliany, której nikt nie mógł przekroczyć bez zezwolenia jej lub jej małżonka, chyba tylko istota obdarzona potężniejszą władzą niż sama Meliana, wywodząca się z rodu Majarów.”

Cytaty i zdjęcia pochodzą z: J.R.R.Tolkien, Silmalirion, Wydawnictwo Amber, 2012 r.

Podsumowując: Każdy miłośnik Władcy Pierścieni musi, ale to naprawdę musi przeczytać tą książkę. Dzięki niej dowie się wielu ciekawych historii, o których prawdopodobnie gdzieś się słyszało, ale nie wiedziało, w którym kościele dzwoni. Mało tego poznamy przyczyny wojen pomiędzy Dziećmi Iluvatara, a orkami oraz dlaczego ludzie nie lubią się z elfami. Idealny początek, bądź zakończenie ze światem Tolkiena!